به نقل از «ایرنا»

صادق هدایت، چهره ای دغدغه مند در ادبیات فارسی

تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۷۶۲۹۸۶

تهران- ایرنا- صادق هدایت از جمله پیشگامان جریان روشنفکری و نویسنده ای دغدغه مند به شمار می رود که با خلق اثرهای ماندگار گشاینده فصلی نو در ادبیات شد و اینگونه در داستان نویسی مدرن ایرانی به شهرت دست یافت و کوشید تا اندیشه و دیدگاه خود در قالب داستان به جامعه روزگار خویش ارایه کند.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، تاریخ معاصر ایران تاکنون نویسنده ای همچون صادق هدایت از لحاظ تاثیر بر اندیشه های روشنفکرانه، شکل دادن به اندیشه جدید و نثر نو فارسی به خود ندیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این نویسنده برجسته با آثار مختلف خود توانست ادبیات مدرن این پهنه را به جهانیان بشناساند.

او در روزگاری می زیست که فقر و شکاف طبقاتی به بالاترین میزان خود رسیده بود و او توانست به بهترین شکل با درک موقعیت، آن را در قالب نمادین و رمز آلود بیان کند. با مروری بر آثار و زندگی صادق هدایت می توان این داستان نویس را شناخت.

صادق هدایت درباره خود می گوید: «شرح حال من هیچ نکته برجسته‌ای در بر ندارد نه پیش آمد قابل توجهی در آن رخ داده نه عنوانی داشته‌ام و نه در مدرسه شاگرد درخشانی بوده‌ام بلکه بر عکس همیشه با عدم موفقیت رو به‌ رو شده‌ام. روی ‌هم‌ رفته موجود وازده بی مصرف قضاوت محیط درباره من می‌باشد و شاید هم حقیقت در همین باشد. من همان قدر از شرح حال خودم شرم می‌کنم که در مقابل تبلیغات آمریکایی مآبانه. آیا دانستن تاریخ تولدم به درد چه کسی می‌خورد؟»

صادق هدایت در 27 بهمن 1281 خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه علمیه تهران و مقطع متوسطه را در دبیرستان دارالفنون گذراند. وی در این برهه از زمان به بیماری چشمی مبتلا شد و مدرسه را ترک کرد. پس از بهبود نسبی به تحصیل روی آورد اما این بار در مدرسه فرانسوی سن لویی مشغول شد. هدایت خود در این باره می گوید: «تحصیل در مدرسه فرانسوی ها به دلیل آنکه کشیش آن مدرسه درس فارسی می داد راه آشنایی با ادبیات جهانی را برایش باز کرد.» در همین مدرسه او به علوم خفیه و متافیزیک علاقه پیدا کرد، به گونه ای که بعدها در این خصوص نوشتارهایی را منتشر ساخت.

در همین سال ها هدایت نخستین مقاله خود را در یکی از روزنامه های هفتگی به چاپ رساند. او در حالی که هنوز مشغول تحصیل در مقطع متوسطه بود، 2 کتاب کوچک با نام های «انسان و حیوان» و «رباعیات خیام» انتشار داد و داستان «شرح حال یک الاغ هنگام مرگ» را در مجله وفا، منتشر کرد.

در مقطعی هدایت تصمیم گرفت، برای ادامه تحصیل راهی بلژیک شود و در آنجا در رشته مهندسی به تحصیل پرداخت. او هیچ گاه از نوشتن دست نکشید و نخستین داستان بلند خود را به نام «مرگ» در آلمان منتشر کرد و مقاله ای نیز به فرانسوی به نام «جادوگری در ایران» نوشت. در 1306 خورشیدی برای زندگی و ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و پس از آن به ایران بازگشت.

** آثار برجای مانده از صادق هدایت
زندگی صادق هدایت در سال های 1310 تا 1314 خورشیدی با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود. او توانست آثار تحقیقی و داستانی بی شماری را انتشار دهد. سه داستان «فتح اسکندر، هجوم اعراب و حمله مغول» از جمله داستان های این نویسنده معاصر به شمار می رود. همچنین مجموعه داستان‌های کوتاه «سایه‌روشن نمایشنامه مازیار و کتاب مستطاب وغ‌وغ ساهاب» از آثار ماندگار هدایت است. مجموعه داستان‌های کوتاه سه قطره خون،گرداب، دون ژوان کرج، مردی که نفسش را کشت، صورتک ها، چنگال، لاله، آفرینگان، طلب آمرزش، محلل، مرده‌خورها، عروسک پشت پرده، چاپ نخست علویه خانم و همچنین سفرنامه اصفهان نصف جهان در این دوران به چاپ رسید.

** متل ها و داستان های عامیانه
برای نخستین بار در تاریخ معاصر ایران هدایت به جمع آوری متل‌ها و داستان‌های عامیانه اقدام کرد و نوشتار «اوسانه» و کتاب «نیرنگستان» را در این قالب به چاپ رساند. او در 2 مقاله درباره سخنان عامیانه و ادبیات توده مطالبی نوشت. هدایت همچنین با مجله های وزین کشور همکاری کرد و مقاله ها و داستان هایی با عنوان «حکایت بی نتیجه، درد دل میرزا یداله و ترجمه‌های تمشک تیغ دار از آنتون چخوف، مرداب حبشه از گاشتن تراو، کلاغ پیر از اکساندر لانژکیلاند و کور و برادرش از آرتور شیتسلر منتشر کرد.

«بوف کور» از جمله مشهورترین اثر هدایت به شمار می رود و آن را هنگامی که به هندوستان سفر کرده بود، نوشت. این اثر به زبان های انگلیسی و فرانسوی نیز ترجمه شده است. همچنین «سگ ولگرد» داستان رقت بار زندگی یک سگ در کشوری محسوب می شود که سگ را نجس و منفور می دانند و ایهامی از سرنوشت انسانی می گیرد که نسبت به اجتماع خویش بیگانه و ناشناس است. صادق هدایت به هنر نقاشی نیز علاقه مند بود و برخی از طرح های او با عنوان «آلبوم نقاشی‌های هدایت» به یادگار مانده است.
سرانجام صادق هدایت در 19 فروردین 1330 خورشیدی در پاریس درگذشت.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز تولد صادق هدایت به گفت وگو با «کوهزاد رستمی» نویسنده و استاد ادبیات و زبان فارسی پرداخت.

در ادامه متن کامل این گفت وگو را می خوانیم:
** یاس و ناامیدی با رویکردهای جامعه شناسانه
آثار صادق هدایت سراسر ناامیدی و یاس است که این موضوع جزو ویژگی های شخصیتی او بود. هدایت اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی آن دوران را در قالب نوشتار به مخاطب القا می کند. نویسندگان و داستان سرایان معاصر، ادبیات هدایت را با نام ادبیات سیاه می شناسند و این موضوع یکی از جریان های ادبی به شمار می رود که بر پایه یاس و نگاه بدبینانه نسبت به انسان و جهان بنا شده است، انسانی که همواره احساس تنهایی و سرخوردگی می کند. آثار او طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور دارد و نسل جوان و کنجکاو امروزی آثار این نویسنده را با دقت و وسواس خاصی می خوانند. نویسندگان جوان از تکنیک ها و زبان داستان های او الهام می گیرند و منتقدان ادبی با رویکردهای مختلف برخی از آثار هدایت را مورد نقد و تحلیل قرار می دهند و شاید این وجه تمایز صادق هدایت با دیگر نویسندگان معاصر باشد.

** تلاش برای تغییر اوضاع زمانه
تلاش و کوشش برای از میان بردن موانع و مشکلات زندگی از جمله ویژگی های هدایت به شمار می رود که سعی کرده است، آنها را در قالب نوشتار بیان کند. این روحیه هدایت به قدری بالا بود که در تمام نامه های به جا مانده از او مشهود است. در بعضی آثار صادق هدایت الفاظ و تعبیرات ناشایست دیده می شود که همگی نشان از خشم و یاس او از زمانه دارد. او خودش در جایی گفته بود که تصمیم گرفته ام همه را با خودم دشمن کنم. همین مساله سبب شد تا وی به طنز نیز روی بیاورد و در مطالب خود از نیشخند و هجو استفاده زیادی کند. هدایت پنج دهه از عمر خود را در دوران بسیار پرتلاطم ایران گذارند و همین عوامل بر جنبه فکری و فلسفی او تاثیر گذاشت و سبب شد تا نگاهش نسبت به مسایل، باز و روشنگرانه شود. هدایت به سبب سفرهای مختلفی که به کشورهای آسیایی و اروپایی داشت، از مکاتب ادبی مختلفی الهام گرفت و همین موضوع بر آثار او تاثیر مستقیمی گذاشت. هدایت در سال های آخر زندگی خود از طرف ادبا و فضلای رسمی کشور مورد انتقاد گرفت، به طوری که برخی از نویسندگان او را بسیار مورد اتهام قرار می دادند. آنها معتقد بودند هدایت با این رویه آینده ای ندارد و گفته هایش از واقعیت های اجتماع به دور است.

** هدایت و باورهای مردم عامه
پیوند صادق هدایت با مردم اجتماع مستحکم نبود، به طوری که بی سوادی و خرافه پرستی برخی از آنان او را بسیار آزار می داد. وی معتقد بود که تحصیل کرده ها از این وضعیت سودجویی می کنند. همین احساس هدایت نسبت به فاصله و شکاف عمیقی که در جامعه وجود داشت، سبب شد تا آرزوهای سیاسی و اجتماعی کشور را در آن دوران دست نیافتنی بداند. زمینه های فکری، سیاسی و اجتماعی آن زمان برای دیگر روشنفکران و نویسندگان نیز وجود داشت اما از میان آنان تنها هدایت بود که سیاه نویسی را جدی گرفت.

پژوهشم**9117**2002**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي مناسبتها نويسنده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۶۲۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مسوولان در نشر و چاپ کتاب نویسندگان را حمایت کنند

فوزیه بشارت در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از اواخر سال ۹۷ در کلاس‌های داستان نویسی آقای سراج‌الدین معناگر از اساتید این عرصه شرکت کردم و سه ماه پس از اینکه در این کلاس ها شرکت کردم تلاشم را برای نوشتن کتاب به نتیجه رساندم.

وی با باراز خوشحالی از آموختن داستان نویسی بیان کرد: بعد از این کلاس آموزشی اولین کتاب من برای چاپ به انتشارات رفت.

وی با بیان اینکه شهرستان بیجار شاعران زیادی دارد که اشعار را به زبان گروسی سروده‌اند، افزود: من اولین زنی هستم که زبان بیجار گروسی را به داستان و رمان تبدیل کرده است.

دومین اثرم به کتاب صوتی تبدیل شد

بشارت ادامه داد: همچنین اولین کسی هستم که دومین کتاب داستانی خود با عنوان «هورمسگه گان ژنیگ» را در بیجار به کتاب صوتی تبدیل کرده‌ام که این اقدام با کمک شهر کتاب به یک کتاب صوتی تبدیل شد و همچنین کتاب بنده به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.

نویسنده بیجاری به ایده‌پردازی آثار خود اشاره کرد و ابراز داشت: ایده های داستان نویسی را بعضاً از محیط اطراف و یا حتی فیلم‌ها و یا کتاب‌هایی که می‌خوانیم و حتی اتفاقاتی که در گذشته بوده گرفته می شود و در این میان تنها ایده‌هایی به داستان تبدیل می‌شود که پتانسیل لازم برای داستان شدن را داشته باشد.

وی ادامه داد: سخت‌ترین لحظه نوشتن زمانی است که ایده‌ای را در ذهن داری و می خواهی این ایده را به داستان تبدیل کنی که تبدیل این ایده در قالب داستان کار دشواری است.

مشکلات چاپ و نشر از مسایل سد راه نویسندگان

بشارت تصریح کرد: بحث چاپ و نشر کتاب نیز از سایر مسایل مهمی است که سد راه نویسندگان قرار دارد و یکی از کتاب‌های کردی بنده که توسط ناشر انجام شد متاسفانه نشر به خوبی توسط ناشر انجام نشد و خود من آثارم را ارسال می کردم.

نویسنده بیجاری اضافه کرد: نویسنده کتابی که می‌نویسند نمی خواهد تنها برای خود نگه دارد بلکه ناشر باید در راستای نشر اثر تلاش کند و این بخشی از مشکلات نویسندگان است.

بشارت ادامه داد: اولین کتاب من در اواخر سال ۹۷ با عنوان «سه رچوپی ئاگر له ریخه سیه» توسط خانم فروزان محمدی به زبان فارسی در حال ترجمه است و به زودی منتشر می شود.

استقبال مردم از کتاب «اشک‌های یک زن»

وی گفت: کتاب «اشک‌های یک زن» خیلی بازتاب خوبی داشت و مورد استقبال مردم قرار گرفت و در مسابقات کشوری هم حائز رتبه های برتر شد و به کتاب صوتی نیز تبدیل شده است.

وی تصریح کرد: آثار بنده در خارج از کشور نیز به چاپ رسیده و خوشبختانه با استقبال بسیار خوب مخاطبان قرار گرفته و این اولین آثار گروسی است که در فرای مرزهای ایران اسلامی منتشر شده است.

بشارت اعلام کرد: همچنین کتاب «سه مای چاره نوس» (رقص سرنوشت) از دیگر آثار نوشته شده توسط بنده است که در حال ترجمه به زبان فارسی است و به زودی روانه بازار خواهد شد.

نویسنده بیجاری به آثار جدید و در حال نگارش خود اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر دومین رمان خود را به زبان گروسی در حال نگارش دارم و معتقدم ترجمه این کتاب‌ها موجب تبادل اطلاعات فرهنگی خواهد شد و بنده آثار خود را به زبان گروسی به نگارش در می آورم.

وی بازخورد مخاطبان اشاره کرد و ابراز داشت: خوشبختانه آثار بنده مورد استقبال بسیار خوب مخاطبان قرار گرفته است و بعضاً مخاطبان با من تماس می گیرند و از نگارش کتاب به زبان و گویش گروسی بسیار تقدیر کردند که موجب زنده شدن زبان و گویش گروسی شده و تاثیرگذاری زیادی بر مخاطب داشته است.

آثار نویسنده همچون فرزند برای مادر است

بشارت اضافه کرد: کتاب و آثار یک نویسنده مانند یک فرزند برای مادر هستند و من با تمام لحظات کتاب‌هایم همزاد پنداری کرده‌ام و هریک از این آثار به نوعی برای من ارزشمند است.

وی اعلام کرد: همچنین در ۱۲ روزنامه مطالب بنده چاپ شده است و به اعتقاد من بزرگترین حمایت و کمک می‌تواند حمایت مسولان در نشر و چاپ کتاب کمک کنند.

بانوی نویسنده بیجاری به کتاب‌های صوتی نیز اشاره کرد و اذعان داشت: در دوره حاضر بیشتر مردم به دلایل مشغله کاری ترجیح می‌دهند از کتاب های صوتی استفاده کنند اما خود من اعتقاد دارم لذت خواندن کتاب به حالت فیزیکی بودن آن و ورق زدن صفحات بهتر است وافرادی که زمان دارند حتماً از کتاب‌های فیزیکی برای مطالعه استفاده کنند.

کد خبر 6092806